Zagađujuće materije

Lebdeće čestice (PM10 i PM2.5)

PM označava čestice, mješavinu čvrstih čestica i kapljica tečnosti koje se nalaze u zraku. Neke čestice, poput prašine, prljavštine, čađi ili dima, dovoljno su velike ili tamne da se vide golim okom. Druge su toliko male da ih se može otkriti samo pomoću elektronskog mikroskopa.

Lebdeće čestice uključuju:

PM10: čestice prečnika 10 mikrometara ili manji i
PM2,5: fine čestice prečnika 2,5 mikrometara i manjeg.

Te čestice su različitih veličina i oblika, a mogu se sastojati od stotina različitih hemikalija. Neke se emitiraju direktno iz izvora, poput gradilišta, neasfaltiranih puteva, polja, dimnjaka ili požara. Većina čestica nastaje u atmosferi kao rezultat složenih reakcija hemikalija poput sumpor-dioksida i azotnih oksida, što su zagađivači koji se emituju iz elektrana, industrije i automobila.

Azotni dioksid (NO2)

Azotni dioksid (NO2) jedan je od visoko reaktivnih plinova poznatih kao azotni oksidi (NOx). NO2 se koristi kao indikator za veću grupu azotnih oksida. Prvenstveno dolazi u zrak od sagorijevanja goriva. Nastaje iz emisija iz automobila, kamiona i autobusa, te elektrana.

Ozon (O3)

Ozon je plin koji se sastoji od tri atoma kiseonika (O3). Ozon se javlja i u gornjim dijelovima Zemlje i na nivou tla. Ozon može biti dobar ili loš, ovisno o tome gdje se nalazi. Dobar ozon, koji se naziva stratosferski ozon, prirodno se javlja u gornjim slojevima atmosfere, gdje pravi zaštitni sloj koji nas štiti od štetnih ultraljubičastih zraka sunca. Ozon na nivou tla štetan je zagađivač zraka zbog svojih učinaka na ljude i životnu sredinu i glavni je sastojak "smoga". Troposferski ili prizemni ozon ne emitira se direktno u zrak, već ga stvaraju hemijske reakcije između azotnih oksida (NOx) i isparljivih organskih spojeva (VOC). To se događa kada zagađivači koje emitiraju automobili, elektrane, industrijski kotlovi, rafinerije, hemijska postrojenja i drugi izvori hemijski reagiraju u prisustvu sunčeve svjetlosti.

Sumpor-dioksid (SO2)

Sumpor-dioksid, bezbojni reaktivni plin, nastaje kada se sagorijevaju goriva koja sadrže sumpor, poput ugljena i nafte. Generalno, najviši nivoi sumpor-dioksida nalaze se u blizini velikih industrijskih kompleksa. Glavni izvori uključuju elektrane, rafinerije i industrijske kotlove.

Ugljen-monoksid (CO)

Ugljen-monoksid je plin bez boje i bez mirisa. Nastaje kada ugljik u gorivima ne sagori u potpunosti. Najveći izvori CO u vanjski zrak su automobili, kamioni i druga vozila ili mašine koje sagorijevaju fosilna goriva. Ostali izvori uključuju sagorijevanje goriva u industrijskim procesima i prirodne izvore kao što su šumski požari. Nivoi ugljen-monoksida obično su najviši tokom hladnog vremena, jer hladne temperature čine sagorijevanje manje potpunim i uzrokuju inverzije koje zadržavaju zagađivače blizu tla.